نقدينگي سرگردان جامعه که بعضاً آن را به عنوان هيولاي نقدينگي تعبير ميکنند چند وقتي است بازار سرمايه را نشانه گرفته است.
به گزارش
هفت چشمه به نقل از
جهانبين نيوز؛ افزايش روزانۀ شاخص بورس که منشأ آن عمدتاً ورود پولهاي جديد است، اگرچه از ديرباز هدف و آرزوي مسؤولان سازمان بورس محسوب ميشده، اما اينبار به دغدغه و نگراني آنها بدل شده است.
تغييرات شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در بازۀ يک سال اخير از حدود ۱۶۰ هزار واحد به نزديک ۴۵۰ هزار واحد رسيده است.
انديشهي ايجاد بورس زماني شکل گرفت که عدهاي از بازرگانان اروپايي از فعاليتهاي تجاري خود ضرر کردند، بنابراين به فکر راهحلي افتادند تا به وسيلهي آن بتوانند جلوي اين ضرر را بگيرند و يا آن را به حداقل برسانند.
نتيجه آن شد که تعدادي از بازرگانان عدهاي را در فعاليتهاي خود شريک کردند تا با اين روش سود و زيان احتمالي را با آنها تقسيم کنند.
اين تجربه موفقيتآميز بود لذا به تدريج هر تاجري سعي ميکرد تا فعاليتهاي تجاري خود را با اين روش ادامه دهد؛ به خصوص که اين روش براي افرادي که فعاليتهاي بزرگ اقتصادي انجام ميدادند بسيار مطلوبتر بود.
رفته رفته اين تجربه قانونمند شد و به تشکيل شرکتهاي سهامي تبديل گرديد.
اولين تجربه مربوط به تشکيل يک شرکت سهامي در کشور روسيه بود که در سال 1353 ميلادي تصميم گرفت کالاهايي را بدون اين که آفريقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسيا و چين ببرد و اين کاري بود که احتمال ضرر در آن بيشتر بود.
براي انجام اين کار عدهاي از تجار سرمايهي لازم را تأمين کردند و هر کس به نسبت سرمايهي خود در سود و زيان شرکت شريک شد و اين کار با موفقيت صورت گرفت.
بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمايههاي زيادتر و شرکاي بيشتري نياز شد. براي اين کار نياز به مراکزي بود تا بتوان بين سرمايهگذاران و سرمايهپذيران رابطه برقرار کرد.
چنين مراکزي تأسيس شدند و بورس نام گرفتند.
اولين بورس دنيا در قرن هفدهم ميلادي در شهر آمستردام هلند تشکيل شد و امروز اکثر کشورهاي جهان داراي بورس هستند.
در ايران نيز در سال 1345 قانون تشکيل بورس به تصويب رسيد و از 15 بهمنماه سال 1346 آغاز به کار کرد.
براي شناخت بورس و آشنايي بيشتر با آن بهتر است از "بازار" و تعريف آن شروع کنيم.
در يک تعريف ساده، ميتوان گفت که، بازار مکاني است که در آن خريد و فروش صورت ميگيرد؛ و سادهتر اين است که بگوييم هرگاه شرايطي فراهم شود که بين خريدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معاملهاي صورت پذيرد بازار تشکيل شده است.
اين شرايط ميتواند مکان خاصي باشد يا شبکهاي ارتباطي مثل اينترنت.
در بازارها به طور کلي دو نوع دارايي، داراييهاي واقعي و داراييهاي مالي، مورد معامله قرار ميگيرند.
داراييهاي واقعي همان داراييهاي فيزيکي هستند مثل زمين، ساختمان و انواع کالا مانند ماشين، لوازم خانگي و .... اما داراييهاي مالي داراييهاي کاغذي و بهتر بگوييم اسنادي هستند، مثل سهام و اوراق مشارکت.
بورس بازاري است که در آن داراييهاي مختلف مورد معامله قرار ميگيرد.
از اين رو، انواع بورسها را ميتوان به سه دستهي کلي بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار طبقهبندي کرد.
1. بورس کالا: بازاري که در آن خريد و فروش کالاهاي معين صورت ميگيرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد.
در بورس کالا معمولاً مواد خام و مواد اوليه مورد معامله قرار ميگيرد. هر بورس کالايي را با نام همان کالايي که مورد معامله قرار ميگيرد نامگذاري ميکنند. مثلاً بورس نفت و بورس گندم.
2. بورس ارز: در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خريد و فروش پولهاي خارجي انجام ميگيرد. اين بورس در کشور ما فعال نيست اما در کشورهاي پيشرفته فعاليت چشمگيري دارد.
3. بورس اوراق بهادار: در بورس اوراق بهادار داراييهاي مالي از قبيل سهام، اوراق مشارکت و ........ مورد معامله قرار ميگيرد.
در ايران، به بازار خريد و فروش اوراق بهادار که به طور رسمي و دائمي در محل معيني تشکيل ميشود "بورس اوراق بهادار" ميگويند ولي ما در اين نوشته براي اختصار آن را بورس يا بورس اوراق بهادار ميگوييم.
خبرگزاري مهر در خصوص معاملات بورس نوشت: شاخص بورس در آغاز معاملات چهارشنبه ۲۱ خرداد ۹۹ با رشد ۳۰ هزار و ۵۱۵ واحدي به يک ميليون و ۱۴۸ هزار واحد رسيد.
در ادامه اين خبر آمده: همچنين شاخص هم وزن نيز با رشد ۷ هزار و ۳۹۱ واحدي به ۳۶۶ هزار و ۵۳۴ واحد رسيد.
حميدرضا مهرآور، کارشناس ارشد بازار سرمايه در گفتگو با خبرنگار مهر ميگويد: در بورس، ارزش دارايي هر محصولي به ارزش واقعي و ذاتي آن نزديکتر است. پس نبايد گمان کرد که بورس باعث گراني يک محصول ميشود؛ بلکه اتفاقاً همه جاي دنيا وقتي قرار است قيمت محصولي شفاف شود، از ابزارهاي کارآمدي مانند بورس استفاده ميکنند، چون دقيقاً در بورس است که ملاک قيمتگذاري که همان عرضه و تقاضا است، خود را نشان ميدهد.
وي افزود: در صورتيکه عرضه کالايي کم باشد، بالاتر از ارزش ذاتي آن خريد و فروش ميشود و يا وقتي ميزان عرضه آن زياد است، ميتوان زير قيمت آن را خريداري کرد؛ اما در شرايطي که بازار در وضعيت نرمال و معمولي و تحت کنترل باشد، قيمت واقعي به دست ميآيد؛ در حالي که با اين وجود، برخي مسئولان در اظهاراتي غير کارشناسي، گراني طلا را به معاملات آتي سکه طلا نسبت دادند و اين نوع معامله را از گردونه بازار خارج کردند.
مهرآور با تاکيد بر اينکه بايد ريشه اين اتفاقات و اينکه چه کساني يا چه جريانهايي با اتهامات واهي، درصدد ايجاد مانع بر راه توسعه بورس هستند را پيدا کرد، اظهار داشت: کساني که در بازار سکه انحصار ايجاد کردهاند، علاقمند نيستند سيستم ديگري مانند بورس وارد شود و علاوه بر شکستن انحصار با استفاده از ابزارهاي مالي، روند کشف قيمتها را نيز شفاف کند.
وي ادامه داد: اين افراد سالها است بازار سکه را در دست دارند و قيمت را تعيين ميکنند و متأسفانه همچنان تلاش دارند با همان روش سنتي و بسته، بازار را در دست داشته باشند. آنها در اين شرايط، قطعاً از تعطيلي بازار آتي سکه استقبال ميکنند؛ زيرا مهمترين و مدرنترين رقيب شأن را از ميدان بيرون کردهاند؛ ضمن اينکه بايد به اين نکته توجه کرد، حضور طلا و بسياري از کالاهاي ديگر در بورسهاي دنيا جواب داده و اکثر کشورها از اين مکانيسم در تجارت خود استفاده ميکنند.
کارشناس ارشد بازار سرمايه افزود: اينکه کالاي ارزشمندي چون سکه در قالب بورس و بر مبناي عرضه و تقاضا قيمت بخورد، به بهبود و شفافيت بازار کمک ميکند؛ اين در حالي است که خود فعالان سنتي بازار طلا ميتوانند در بازارهاي مالي فعال باشند و اتفاقاً از اين بازارها به شيوهاي شفاف سود به دست آورند.
مهرآور ادامه داد: در گذشته بورس نمونههاي موفقي داشتيم که ميتوان به آنها رجوع کرد. نمونه موفق و ايراني اين معاملات، زعفران است محصولي که مدتها به قيمت نازلي از کشاورز خريداري ميشد و متأسفانه سود نهايي نصيب شرکتها و يا افراد واسطهاي ميشد که زعفران را با يک بستهبندي مختصر با چندين برابر قيمت واقعي به دست مصرفکننده نهايي ميرساندند؛ اما از زماني که زعفران وارد بورس شد، ميتوانيد استقبال و رضايت کشاورزان از اين مدل معامله در بورس را ببينيد، زيرا حق به حقدار رسيده و دلالان به حاشيه بازار رانده شدهاند. اتفاقي که براي سکه نيز در حال رخ دادن بود اما برخي مسئولان، گراني سکه را به گردن بازار آتي سکه انداختند و نگذاشتند پادزهر دلالي در بازار سکه هم تقويت شود.
وي اظهار داشت: اکنون با توجه به تجارب دوره پس از توقف بورس آتي سکه، بايد جبران مافات کرد؛ زيرا بورس کالا با شفافيت خود و قانون طلايي عرضه و تقاضا کمک ميکند تا ارزش ذاتي و منصفانه سکه تعيين و دلالان تضعيف شوند.
مردم تصميم هيجاني براي بورس نگيرند
بهروز مرداني نژاد يکي از کارشناسان اقتصادي گفت: با توجه به اينکه هيجان زدگي سهامداران، مهمترين عامل افت شاخص کل بورس بوده است، شايد بهترين راه در اين روزها اين است که با توجه به نبود خريدار و صفهاي فروش تشکيل شده براي بيشتر نمادها، سهامداران پنجرههاي معاملاتي خود را ببندند و چند روزي را استراحت کنند تا شرايط عادي به بورس بازگردد.
بهروز مرداني نژاد کارشناس اقتصادي در گفتگو با خبرنگار
جهانبين نيوز ؛ اظهار کرد: بورس ايران بر خلاف بورس هاي دنيا که در جريان ويروس کرونا قرار گرفته بود به صورت هيجاني شروع به بالا رفتن کرد.
وي با اشاره به اينکه شاخص بورس در يک مدت کوتاهي شروع به بالا رفتن کرد اذعان داشت: شرکت هاي زيادي وارد بورس شد که بسياري از اين شرکت ها به جاي سود دهي زيان دهي هم داشتند.
مرداني نژاد چند عامل مهم را موجب افت شاخص کل بورس عنوان کرد و گفت: وجود نقدينگي زياد در بين مردم، رکورد زدن بورس به صورت هيجاني ، ورود بورس بازان غير حرفه اي و ... از عواملي بود که موجب افت بورس شد.
وي ادامه داد: بسياري از کارشناسان اقتصادي پيش بيني افت بورس را کرده بودند و احتمال اينکه افت بيشتري هم داشته باشد وجود دارد.
مرداني نژاد عنوان کرد: دولت هزار ميليارد نقدينگي توليد مي کند و نقدينگي در دست مردم مي آيد و اين موضوع خطرناکي است و عامل وحشتناکي براي اقتصاد کشور است .
وي افزود: دولت مردم را تشويق کرد که در بورس سرمايه گذاري کنند و همين امر به هيجانات دامن زد.
مرداني نژاد با تاکيد بر اينکه حجم زيادي از مردم وارد بورس شدند گفت: بورس بازان حرفه اي مي دانندچه موقع بورس را بايد خريداري کنند و چه موقع آن را به فروش برسانند.
وي با تاکيد بر اينکه افراد نبايد سرمايه اصلي خود را بفروشند و وارد بورس شوند گفت: کساني که سرمايه اصلي خود را فروخته و وارد بورس شده اند ريسک بسيار خطرناکي را متحمل شده اند.
انتهاي پيام/1020ج